“Zodat de oplossing van vandaag, ook de oplossing is voor morgen”

De westerse mens heeft veel bereikt. Ons kennisniveau is hoger dan ooit en informatie is wereldwijd beschikbaar. In onze supermarkten liggen walnoten uit Australië en we eten het hele jaar aardbeien. Technologie neemt veel werk van ons over, verbindt ons en geeft iedereen een stem. Maar ondertussen staan we voor grote uitdagingen. Voedselveiligheid, betaalbaarheid van de zorg, afstand tot instituties, verstedelijking en de eindigheid van grondstoffen, zijn maar een paar voorbeelden van vraagstukken waar Danny Mekić graag over filosofeert én adviseert. ‘De wereld verandert fundamenteel. Wie niet duurzaam innoveert, verliest op termijn zijn markt.’ U bent gewaarschuwd.

Nieuwsgierig tot op het bot. Danny Mekić is moeilijk in een paar woorden te vatten. Hij is vooral bekend als internetexpert en ondernemer, maar is ook gefascineerd door recht, economie en psychologie. Maakte zijn middelbare school niet af, maar zaagt al op jonge leeftijd aan stoelpoten van de gevestigde orde. Hij doceerde aan de Campus Den Haag van de Universiteit Leiden, Universiteit van Amsterdam en als gastdocent aan bijna alle Nederlandse hogescholen en universiteiten en wordt wekelijks gevraagd als spreker, en als expert in Nederlandse media. Met zijn activiteiten in hij in 2009 uitgeroepen tot ‘meest succesvolle jonge ondernemer’ door Sprout, en ook Elsevier en Quote namen hem in hun veelbelovende mensen-lijstjes op. Hij reist de hele wereld over om kennis te delen, mensen te ontmoeten – van CEO tot agrariër – en over innovatie te praten. Met zijn NewTeam (newteam.com) adviseert hij bedrijven over de uitdagingen van morgen. Innovatie is één van zijn grootste passies. En dan niet met als doel iets bestaands beter maken, of om de omzet te vergroten, maar om grote wereldvraagstukken oplossen. Gaat u er maar even voor zitten.

Samenwerken in complexiteit. Voor Rabobank International onderzoekt Danny bijvoorbeeld hoe technologie duurzaam kan bijdragen aan het wereld voedselvraagstuk. ‘Met duurzaam bedoel ik niet groen of biologisch, maar een oplossing die stand houdt – 30, 40, liefst 50 jaar? Daarbij kijken we zowel naar het optimaliseren van de productie als naar het verkleinen van de afstand tussen product en consument. Zo’n vraagstuk moet je vanuit meerdere specialismen en meerdere continenten oppakken. En dat geldt voor alle grote innovaties. We weten zóveel en de wereld is zo complex geworden dat specialisten hun eigen specialisme niet meer overzien. Om nog verder te komen, moeten we onze krachten bundelen. Alleen als we delen en samenwerken kunnen we voorkomen dat de oplossing van vandaag het probleem vormt van morgen.’

Dichterbij. ‘Ik geloof in de goedheid van de mens’, vervolgt Danny. ‘Misschien een tikkeltje naïef, maar ik denk dat we diep van binnen de goede dingen willen doen. Zou je die aardbeien in de supermarkt in december ook kopen als je wist hoeveel milieuschade het heeft opgeleverd? Met technologie en innovatie kunnen we de afstand tussen producent en consument kleiner maken, buiten de keten om – en kun je echt iets veranderen. Met de juiste informatie op de juiste plaats kan de consument de gevolgen van zijn handelen weer overzien en kan hij bewuste keuzes maken. Ook kun je de consument een stem geven in wát er in de schappen ligt.’

Delen en ontmoeten. Ook op kleinere schaal is kennis delen en samenwerken de sleutel tot succes. Danny: ‘Veel ondernemers zien hun markt veranderen, sommige markten verdwijnen zelfs. Je zult écht nieuwe meerwaarde moeten creëren. Zulke innovaties ontstaan vooral vanuit onlogische marktcombinaties. Die vind je alleen door elkaar te ontmoeten. Je visie en ideeën te delen. Door samen te werken, weet je meer, sta je sterker en kun je sneller innoveren. Maar delen zit ook in kleine dingen. In iemand helpen, in aandacht en tijd. Delen geeft je een goed gevoel. Van mens tot mens. Daar hebben we behoefte aan, zeker in de steeds complexere, digitale wereld.’

Patenteren? Hoe deel je een briljant idee? Je wilt niet dat een ander ermee vandoor gaat! Danny: ‘Mijn tip is altijd: zoek partijen die belang hebben bij het idee, maar niet alles zelf kunnen. Zorg dat duidelijk is dat jij initiatiefnemer bent. Praat met elkaar en werk het verder uit. Jíj blijft de regisseur! Je idee patenteren kan, maar is vaak lastig als het niet concreet genoeg is. Vraag je af welke weg de meeste voldoening oplevert. Overigens, als een idee direct door een grote groep mensen positief wordt ontvangen, kun je ervanuit gaan dat het te voor de hand liggend is. Word je voor gek verklaard? Dan zit je waarschijnlijk op de goede weg van een échte innovatie.

Omgedraaide wereld. ‘De gevolgen van onze technologische vooruitgang zijn moeilijk te overzien. Wat er op internet gedeeld wordt, leidt een eigen leven. Of je nu gemeente Amsterdam heet of Karlijn: je hebt een stem. Een negatief bericht op sociale media kan verstrekkende gevolgen hebben. Al zijn sociale media ook enorm vluchtig, je kunt zo’n bericht niet laten overwaaien. Dit betekent voor bedrijven dat ze nog klantgerichter moeten zijn dan ze wellicht al waren. Zeker voor grote, logge instituten is dat een enorme uitdaging. Grote instituten hebben oncontroleerbare proporties aangenomen. Wie was waar ook alweer verantwoordelijk voor? Ook zijn we ze voor lief gaan nemen: ‘de straat wordt toch wel geveegd’. Het individu keert zich af. Dat is niet goed en niet slecht, het is zo. En tegelijkertijd ontstaat er een tegenbeweging. De world shaping power van het individu – en dan vooral de ondernemer – is groot, heel groot.’ Werk aan de winkel dus!

Danny Mekić’s tips om te delen en te innoveren:

• Daag jezelf altijd uit om iets te doen dat beter is dan het bestaande. Voeg er iets aan toe. Creëer meerwaarde. Onderscheid je.
• Wees altijd nieuwsgierig. Het maakt je een betere versie van jezelf.
• Als iedereen je idee vanaf het begin fantastisch vindt, is het waarschijnlijk te voor de hand liggend. Durf buiten de gebaande paden te treden. Zoek naar onlogische en verrassende combinaties.
• Geven is belangrijker dan halen. Geef aandacht, deel je kennis: het kost je niets. Zet de deur wagenwijd open!
• Deel je dromen en wensen. Kleine vragen, grote dromen. Ook op plaatsen waar je het antwoord niet verwacht. De oplossing zal ooit, wellicht met een omweg, uit een verrassende hoek jouw kant opkomen.

Interview & fotografie door Margot Meijer.