Minder files, minder uitstoot van schadelijke stoffen en minder ongelukken. Meer tijd in een dag om te besteden aan wat dan ook. Ze zullen al gauw worden uitgerust met een blackbox en constante internetverbinding, waardoor flitspalen en trajectcontroles uit het straatbeeld gaan verdwijnen. In het begin voor de liefhebber, vervolgens onder invloed van lobbyisten fiscaal voordeliger gemaakt en misschien uiteindelijk zelfs verplicht gesteld: de zelfrijdende auto.

Maar wie is aansprakelijk als de zelfrijdende supercomputer op wielen een aanrijding veroorzaakt? De autoindustrie, Google, Apple en Microsoft inbegrepen, creëren in het internationale debat rondom die vraag een hoop ruis en doen alsof die vraag zo moeilijk te beantwoorden is. De industrie ziet het liefst dat de rekening wordt betaald door een schadefonds bestaande uit publieke middelen — anders zouden ze deze geweldige innovatie niet op de markt kunnen brengen. Terwijl een zelfrijdend ongeluk juridisch juist heel makkelijk uit te leggen is.

Net als bij een ‘normaal’ auto-ongeluk zullen de bewegingen van de auto’s onder de loep worden genomen en worden getoetst aan de verkeersregels — daar is de blackbox voor nodig. Als blijkt dat de bestuurder met zijn voertuig het ongeluk heeft veroorzaakt, of de auto nou zelfsturend was of niet, dan moet hij (of in de praktijk zijn verzekeraar) de rekening betalen.

Als de auto zelf stuurde, zal de autofabrikant onderbouwd een claim krijgen — de zelfrijdende auto doet namelijk niet wat je van hem mag verwachten: je veilig van A naar B brengen. Een rechter zal vervolgens kijken of de verwachting terecht was, mede ingegeven door dikke stapels aan disclaimers — en hun rechtmatigheid — en de gedragingen van de bestuurder. Eigen gedragingen van de bestuurder, want zolang de risico’s op storingen, hacks en verkeerde inschattingen van zelfrijdende auto’s niet duidelijk zijn en 100% afgedekt — als dat al ooit zal gebeuren —, moet manueel ingrijpen hoe dan ook mogelijk blijven: zoals bij de autopiloot van vliegtuigen.

Dat is ook goed: het dwingt fabrikanten hun systeem éérst veilig te maken voordat ze zelfrijdend met mensenlevens gaan experimenteren. Autobestuurders op hun beurt moeten op blijven letten wanneer ze met hun grasmaaier langs kwetsbare mensenlichamen scheren. De vraag wie aansprakelijk is, is dus helemaal niet interessant en met bestaande wetgeving al bepaald, al is de poging van de industrie om middels dit debat te proberen aansprakelijkheid te verleggen naar publieke geldbronnen, zoals een schadefonds, leuk geprobeerd.

Waar we ons druk om zouden moeten maken is een ethische vraag: wat doet de zelfrijdende auto als het bij een ongeluk het leven van de bestuurder kan redden, door het leven van een (of meerdere) andere verkeersdeelnemers te nemen?

Als zelfrijdende auto-fabrikanten en hun softwareleveranciers denken die vraag te kunnen beantwoorden, laat ze dan ook de rekening betalen.

Dit is de vertaling van het Engelstalige artikel in de Financial Times.