De technische ontwikkelingen gaan snel, razendsnel. Veel ondernemers hebben moeite ze bij te houden. Niet vreemd, want het gros van de ondernemers is geboren vóór internet. Jonge ondernemer Danny Mekić adviseert grote bedrijven over hun internetstrategie. “De wortels van grote, gevestigde ondernemingen veranderen maar moeizaam.”

Wie Danny Mekić spreekt, realiseert zich dat de tijd onherroepelijk. ‘Vroeger’ werden jongeren gezien als onervaren, als groene blaadjes. Als kubussen waaraan nog wat gebeiteld moest worden voordat ze de grotemensenwereld konden betreden.

Maar wie kijkt naar de grote Amerikaanse bedrijven van vandaag de dag, ziet dat ze zijn opgericht door twintigers. Google, Apple, Microsoft, Facebook. Hun directeuren waren – of in geval van Facebook: zijn – ‘broekies’. Maar wel ‘broekies’ die blijkbaar begrijpen hoe de wereld in elkaar steekt. En die wereld is digitaal.

Ook Danny Mekić is jong. Geboren in 1987, op 17-jarige leeftijd gestopt met zijn vwo (wegens het succes van zijn webdesignbedrijf) en inmiddels een cv om u tegen te zeggen. Zo adviseert hij met zijn bedrijf NewTeam enkele tientallen van de honderd grootste bedrijven over hun internetactiviteiten, is hij een veel gevraagd spreker, kent Nederland hem als die jonge knul bij De Wereld Draait Door, is hij universitair docent over onder meer ondernemen… Ach, raadpleegt u zelf zijn Wikipedia-pagina voor de rest van zijn cv.

Mekić’ advies aan ondernemers: haal informatie je bedrijf binnen, betrek jongeren daarbij, en zie ICT niet als doel, maar als middel. “Er worden onnoemelijke bedragen uitgegeven aan systemen als het Elektronisch Patiënten Systeem, het Rekeningrijden en de NS Chipkaart. Terwijl niemand enthousiast is over die systemen.”

ICT als blindegeleidehond

Twintig jaar geleden moesten e-mail en surfen nog ontdekt worden door het grote publiek, nu is internet alom aanwezig. Mekić: “We hadden eigen een belabberd telecomnetwerk. De afgelopen jaren zijn door de eigenaren van de netwerken alleen de hoogstnoodzakelijke investeringen gedaan. Maar eind 2012 zijn de 4G frequenties geveild: de telecombedrijven zijn verzekerd van het eigendom van de frequenties voor de komende jaren. Dit betekent dat zij flinke investeringen zullen doen in het netwerk. De 4G-netwerken zullen tien keer sneller zijn dan de 3G-netwerken en kunnen meer dan tien keer zoveel verbindingen gelijkertijd aan. De kosten per aansluitingen dalen daardoor, doordat de totale capaciteit wordt vergroot. Tegelijkertijd wordt het gebruik duurder, doordat de snelheid van dataverkeer vergroot wordt.”

Dadelijk is internet dus altijd en overal supersnel aanwezig. Tv kijken doe je dan op je mobieltje. Ouderwets websurfen met een browser op een pc is dan volledig vervangen door apps op mobiele appraten. En door de lagere aansluitkosten zullen steeds meer apparaten worden aangesloten op het net. ‘The internet of things’ heet die ontwikkeling. De koelkast laat dan zelf laten weten als de melk op is, en het poezenluikje geeft een seintje als Minoes naar buiten is.

Daarmee krijgt techniek een definitieve plek in ons leven. De vierde generatie ICT noemt Mekić dat. “De eerste generatie ICT-systemen waren directe vertalingen van de bestaande situatie. Bijvoorbeeld: een uitzendbureau gebruikte ICT om de fysieke kaartenbak met potentiële werknemers om te vormen tot een ‘digitale kaartenbak’. De klanten stonden nu ‘in de computer’. De tweede generatie ICT maakte het mogelijk voor de werknemers van het uitzendbureau om gegeven aan te passen en te delen. In de huidige, derde fase geven we opdrachten aan computernetwerken; deze voeren de opdrachten uit en praten terug.”

De vierde generatie bestaat uit systemen waarbij de lijnen zijn omgedraaid.”Niet de mens initieert  het contact met de computer, maar andersom. Mensen worden aangestuurd door computers. Dat klinkt eng, maar de eerste voorbeelden zijn er al: de computer stuurt een kattebelletje als we een e-mail ontvangen en het navigatiesysteem laat weten wanneer we met de auto rechtsaf moeten. De afhankelijkheid van gemakstoepassingen zal meer en meer toenemen. Je hoort al af en toe verhalen over mensen die in ‘the middle of nowhere’ zijn beland omdat hun navigatiesysteem is uitgevallen en ze geen idee hebben waar ze zijn. Eigenlijk kunnen we niet meer zonder computer over straat . We zijn blinden die door een blindengeleidehond worden begeleid.”

En als black box

ICT zal het menselijk handelen en het menselijk denken deels vervangen. Spannend en bedreigend? Niet als het navigatiesysteem een parkeerplaats weet te vinden en te reserveren. Niet als Facebook zich stort op dating tussen mensen met een match,

Maar ook Mekić ziet een keerzijde. “Netwerken van computers hebben ons leven ook moeilijker gemaakt. De wereld is door deze ontwikkelingen te complex geworden. Het natuurlijk evenwicht, de ‘checks and balances’, is verstoord. Het idee is ontstaan dat we door alle kennis alle problemen kunnen oplossen. Dat we natuurlijke processen kunnen beheersen. Spoelt er een walvis aan? Doorbreekt een orkaan de dijken? Wij mensen lossen alles op!”

We denken dus alles te kunnen, maar kunnen de complexiteit eigenlijk niet overzien. “Het resultaat is dat we eigenlijk relatief steeds minder weten. Er is te veel informatie. Niet alleen consumenten hebben hieronder te lijden.  Mensen die nú in de directiekamers zitten, zijn twintig jaar geleden geschoold. Voor hen zijn ICT-systemen vooral een ‘black box’. En ICT is voor hen een doel geworden. Er worden onnoemelijke bedragen uitgegeven aan systemen als het Elektronisch Patiënten Systeem, het Rekeningrijden en de NS Chipkaart. Er wordt heel veel geld in geïnvesteerd terwijl niemand enthousiast is over het systeem.”

Met NewTeam helpt Mekić decision-makers betere beslissingen te nemen. over ICT.  “De wortels van grote, gevestigde bedrijven veranderen maar moeizaam. De structuur en het systeem zijn leidend geworden. Die bedrijven zijn gericht op stabiliteit en zoeken oplossingen voor nieuwe problemen binnen bestaande kaders. Daar komt bij de gevestigde belangen vaak groot zijn: multinationals willen groot blijven. Bijvoorbeeld door andere klein te houden en met patenten muren opwerpen voor nieuwe intreders.”

Volgens Mekić is de grote uitdagingen voor grote bedrijven om trends tijdig te signaleren en op waarde te schatten. Maar helaas voor die grote bedrijven: kleine bedrijven zijn een stuk effectiever als het gaat om veranderen en vernieuwen. “Zij hebben verandering en vernieuwing als uitgangspunt. Kleinere ondernemingen winnen het van multinationals door flexibel en wendbaar te blijven. Een belangrijke oorzaak van succes is het mobiliseren en aantrekken van kennis, vooral als het gaat om kennis van buitenaf. Immers, als je een ondernemer een probleem voorlegt aan de interne organisatie dan vraagt je het aan de mensen die een onderdeel zijn van het probleem.”

Volgens Mekić is een systeem van open innovatie essentieel, zowel voor ondernemingen als voor de BV Nederland. “Er werken zo’n 70.000 Nederlanders in Silicon Valley. Je komt daar echt niet aan de bak als je niet een koffer vernieuwende kennis meeneemt. Wanneer je aan die Nederlanders vraagt waarom ze daar werken, weet je wat dan het antwoord is? Niet wat er zo fantastisch is aan Amerika, maar wat er ontbreekt aan Nederland. In Silicon Valley is het de core business om de wereld te veranderen. Wat Nederland ontbeert is het gebrek aan ambitie en ruimte om die veranderingen te ondernemen.”

Ervaring = oude economie

Wat maakt of een bedrijf succesvol is? Volgens Mekić is de essentie: kunnen beoordelen of een beslissing goed of fout is. Dat vraagt om goede informatie en om een open houding: “‘Goh, daar heb ik nooit aan gedacht’, is een waardevolle basis om een goed besluit te nemen.” Het gaat dus niet om ervaringen, maar om een open systeem van ondernemen. “Ervaring gaat per definitie over de oude economie”

Mekić raadt ondernemers daarom aan met name goed te luisteren naar jongeren; zij zijn de consumenten én werknemers van de toekomst. Bovendien begrijpen zij de techniek van vandaag de dag een stuk beter. “In Nederland zijn er geen multinationals die twintigers in de Raad van Bestuur opnemen. Het schrikt bedrijven af om jongeren een verantwoordelijke, relevante positie te geven. Toch kunnen hun inzichten van grote waarde zijn.”

Om ondernemingen over de koudwatervrees te helpen, richtte NewTeam het ‘Young Board’ op: een schaduwbestuur waarbij jongeren worden gekoppeld aan hun evenknie in de ‘echte’ Raad van Bestuur. Deze twee besturen vergaderen over de dezelfde onderwerpen en wisselen kennis en visies uit.

“Jongeren realiseren zich vaak dat ze de benodigde managementervaring missen om daadwerkelijk leiding te geven aan een grote organisatie. Maar kan dat geen reden zijn om hun visie buiten te sluiten. Met Young Board worden ouderen en jongeren elkaars mentor: jongeren werden gecoacht op hun leidinggevende capaciteiten, oudere bestuurders worden door jongeren voorzien van vernieuwende inzichten.”

“De essentie van succes is het kunnen beoordelen of een beslissing goed of fout is. Of het nu gaat om een maatschappelijk probleem of een besluit in een onderneming, in beide situaties moeten beslissen worden genomen op basis van beschikbare informatie. Als ondernemers een open systeem creëren dat nieuwe inzichten oppikt, dan leidt dat tot betere beslissingen. ‘Goh, daar heb ik nooit aan gedacht’ is een waardevolle basis om een goede besluit te nemen.”

Dit interview komt uit Ondernemen in 2020