Een lezersvraag: De verhuurder van mijn woning heeft me de huurpenningen altijd contant laten betalen. Nu wil ik de betalingen graag middels bankoverschrijving plaats laten vinden, de verhuurder gaat hier niet mee akkoord. Kan dat zomaar?

Het antwoord op deze vraag, net als het antwoord op zo veel vragen in het recht, luidt: dat hangt er vanaf. Maar omdat ik geen flauwe jurist wil worden, voeg ik er meteen aan toe: waarschijnlijk kan hij dat van je vragen, ja. Art. 6:114 BW bepaalt dat een overboeking vanaf een bank- of girorekening in principe geoorloofd is, tenzij de schuldeiser (de persoon of het bedrijf waar de betaling aan verschuldigd is) de girale betaling uitsluit. Het geld moet dan betaald worden middels een wettelijk betaalmiddel (giraal geld is dat gek genoeg nog niet), en dat betekent dus met een grote sporttas vol bankbiljetten over straat.

Dat laatste was natuurlijk een grapje van mij, maar is dat wel zo? Kan het zo zijn dat als je een nieuw huis koopt dat je met drie grote sporttassen en gepantserde voertuigen over straat moet? Kan een schuldeiser onder alle omstandigheden girale betaling uitsluiten?

Het antwoord luidt: nee. De uitsluiting van de girale betaling mag namelijk niet in strijd zijn met wet, rechtshandeling of ‘redelijkheid en billijkheid’. De uitsluiting is bijvoorbeeld in strijd met redelijkheid in billijkheid, als het om een erg groot geldbedrag gaat. In dat geval is de uitsluiting niet mogelijk.

De uitsluiting kan gedaan worden op het moment dat er een overeenkomst wordt afgesloten, maar ook terwijl de overeenkomst loopt (zoals in dit geval een lopende huurovereenkomst) door een eenvoudige mededeling. De uitsluiting kan echter in strijd zijn met redelijkheid en billijkheid als de melding van de schuldeiser dat hij het geld contant wil ontvangen, bijvoorbeeld zo laat gedaan is dat het niet meer mogelijk is met deze wens van de schuldeiser rekening te houden. In dat geval zal hij de betaling via bank- of girorekening moeten accepteren.

In ieder ander geval, namelijk waarin de elektronische betaling rechtsgeldig is uitgesloten, hoeft de schuldeiser de betaling niet te accepteren en zal deze betaling niet voldoende zijn. De reden achter deze strenge regel is dat het zo kan zijn dat de schuldeiser een negatief banksaldo heeft en in alle vrijheid moet kunnen beslissen het geld te willen ontvangen op een zodanige manier, dat hij er de beschikking over krijgt. Ook als de schuldeiser minder zoete bedoelingen heeft met het niet willen accepteren van giraal geld, bijvoorbeeld omdat hij niet wil dat de Belastingdienst met zijn of haar geldzaken meekijkt, doet dat niets af aan het recht om betaling middels een wettelijk betaalmiddel te vragen.

Wel kan de lezer in dit geval natuurlijk vragen om een kwitantie als bewijs van betaling van zijn huurpenningen (art. 6:48 BW).