Met de vele recente technologische uitvindingen en ontdekkingen de afgelopen eeuwen is er veel veranderd in en voor het recht. Komt dat niet door de wetgever die inspringt op nieuwe ontwikkelingen, dan is het wel de rechter die wetsbepalingen anders interpreteert en zo rekening houdt met die nieuwe ontwikkelingen.

Vandaag verscheen er op Webwereld een bericht over een strafzaak die zich bij de Rechtbank Amsterdam heeft afgespeeld over een loodgieter en een aantal studenten die in een studentenflat een datacentre runden. Ze maakten daarbij gebruik van een internetverbinding van iemand anders en daarom zijn ze door het Openbaar Ministerie vervolgd in verband met diefstal. De Rechtbank heeft de verdachten vrijgesproken omdat volgens het Hof in deze zaak geen sprake was van ‘diefstal’.

In het vonnis van de Rechtbank is te lezen dat de een 100Mbit internetverbinding die aanwezig was in de studentenflat door de loodgieter en studenten gebruikt is voor het opzetten van een klein datacentrum. De rechtsvraag die het Hof moest beantwoorden in deze zaak is: kan het gebruiken van een anders internetverbinding worden aangeduid als het wederrechtelijk wegnemen en toeeigenen van een anders goed? Dat is namelijk vereist om iemand te kunnen veroordelen en straffen voor diefstal (art. 310 Sr). Het Hof beantwoordde deze vraag negatief en sprak de verdachten daarom vrij.

Een strafrechtelijke veroordeling voor diefstal kan een geldboete opleveren van maximaal €18.500,- en/of een gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren, dat is niet mis dus.

Ik ben op het internet al veel verbaasde reacties tegengekomen op de vrijspraak, en dat begrijp ik. Ook de Webwereld redacteur spreekt van een ‘opmerkelijke uitspraak’. Terecht wordt verwezen naar een uitspraak van de Hoge Raad uit 1921 (HR 23 mei 1921, NJ 1921, 564) waarin is beslist dat elektriciteit wèl te beschouwen is als een ‘goed’ dat gestolen kon worden (er was toen een tandarts die het nodig vond om eigenhandig zijn elektriciteitsrekening wat lager uit te laten vallen door zijn energiemeter te manipuleren).

In dit geval gaat het echter niet om het ‘wegnemen’ van een anders ‘goed’ (zoals elektriciteit), maar om het onrechtmatig gebruiken van de internetverbinding van iemand anders. Ik denk dat in een civiele zaak de kans groot is dat de rechter een verzoek tot schadevergoeding uit onrechtmatige daad toe zal wijzen, maar mijns inziens heeft de Rechtbank de verdachten in deze zaak terecht vrijgesproken.

Eerder al is beslist dat computergegevens niet (meer) beschouwd kunnen worden als een ‘goed’ omdat degene die de feitelijke macht over de gegevens heeft die niet noodzakelijkerwijs verliest als een ander zich de feitelijke macht erover heeft verschaft (HR 3 december 1996, NJ 1997, 574). Ook bij het gebruiken van een anders internetverbinding neem je in wezen niets weg, zoals bij het aftappen van elektriciteit wèl het geval is. In dat geval neem je een deel van de beschikbare elektriciteit weg.

“Ja, maar door een anders’ internetverbinding te gebruiken, neem je toch een deel van zijn capaciteit weg?” is een reactie die ik vandaag meerdere malen te horen heb gekregen. Dat klopt. Maar capaciteit, is dat ‘een goed’?

Een tweede logische en veelvoorkomende reactie is dat het hier gaat om het ‘stelen van dataverkeer‘. Zonder een heel technisch verhaal te willen houden, denk ik dat die vergelijking (met het stelen van ‘elektriciteit’ in het elektriciteits-arrest) niet opgaat. Het is namelijk niet zo dat bij het onrechtmatig gebruiken van een anders internetverbinding, je dataverkeer van een ander ‘wegneemt’. Anders zou de uitspraak kunnen zijn als we in Nederland, zoals in België gebruikelijker is, een stelsel zouden kennen waarbij je aan je internetprovider betaalt per gigabyte gebruikte dataverkeer, zoals je ook betaalt voor een Ampère elektriciteit (hoewel een financiële waarde van een ‘goed’ geen vereiste is om tot de kwalificatie ‘diefstal’ te kunnen komen, speelt het wel een rol. Beslissend is de vraag of het goed voor de bezitter waarde heeft).

Volgens mij niet en daarom is de uitspraak van de Rechtbank van Amsterdam te begrijpen en als je het mij vraagt, correct gewezen.

Download via Boek9.nl de uitspraak.

PS. Maar wat te denken van computervredebreuk?