Zojuist ontving ik een aankondiging voor een komend studentenprotest. De boodschap is duidelijk: studiefinanciering moet blijven. Ik ben erg begaan met het onderwijs en als er ergens een goede protestactie wordt gehouden, doe ik graag mee. De organisatoren slaan met deze protestactie echter volledig de plank mis. Hoe kan ‘behoud van studiefinanciering’ een doel op zich zijn? Het doel van de actie zou moeten zijn: betaalbaar, kwalitatief hoogstaand onderwijs. In tweede instantie kun je kijken naar hoe dat het beste te behalen valt, en het zou best kunnen dat daarbij de conclusie is dat het systeem van studiefinanciering behouden zou moeten blijven.

De poster maakt al snel duidelijk dat de organiserende studenten onrealistische wensen hebben:

• Behoud van studiefinanciering;
• Toegankelijk en betaalbaar onderwijs;
• Geen leerfabrieken, maar kleinschalig onderwijs;
• Geen bezuinigingen maar investeringen in het onderwijs.

Je hoeft niet afgestudeerd te zijn om te begrijpen dat het niet mogelijk is om de studiefinanciering te behouden, onderwijs kleinschaliger te maken en tegelijkertijd meer te investeren in de (kwaliteit van) het onderwijs zelf. Hoe gaan we dat betalen?

Wie een blik werpt op het manifest, ziet dat het schort aan de nodige onderbouwing van de stellingen die de organisatie aanneemt. Zo wordt gesteld dat als de studiefinanciering omgezet wordt in een lening, studenten ‘meer zouden gaan werken’. Waar baseert de organisatie dat op? Studenten in het hoger onderwijs zijn vrijwel zeker van een goed startsalaris, en als dat de kwaliteit van het onderwijs ten goede zou komen, dan ken ik weinig serieuze studenten die het erg vinden om een deel van de opleidingskosten na afronding terug te betalen. In het manifest wordt amper gerept over de kwaliteit van het onderwijs, behalve een paar keer ‘meer kwaliteit’ noemen. Wat is kwaliteit binnen het onderwijs?

De maatschappij stelt je in staat om van haar centjes een (hoog)opgeleid persoon te worden. Daar mag de maatschappij iets voor terug vragen, zéker als je het presteert om na tien jaar je opleiding nog niet afgerond te hebben. Tien jaar?! Een gemiddelde opleiding duurt slechts vier jaar. Je zou met een normaal studietempo een opleiding 2,5x af kunnen ronden binnen deze periode. Lukt dat je niet, dan heb je ófwel de verkeerde opleiding gekozen (en stug vast blijven houden aan die verkeerde keuze), of je zat elders met je hoofd dan in de leerboeken. Moet de maatschappij daar dan maar voor opdraaien? Lijkt me niet.

Voor serieuze studenten moet iedere opleiding en onderwijsinstelling toegankelijk zijn, óók of misschien vooral ook wel voor jongeren uit armere gezinnen. De studenten waar het hier om gaat zijn prima in staat om een vierjarige opleiding binnen, laten we zeggen, zeven jaar af te ronden. Als beloning krijg je je studie en studiefinanciering ‘cadeau’ van de maatschappij. Lukt dat je echter niet? Dan vind ik niet dat de gehele maatschappij daar voor op moet draaien. Dat geld kan beter besteed worden in (arme) burgers die wél willen.

Of dat er toe zal leiden dat studenten meer bijbaantjes nemen en meer gaan werken? Ik denk het niet. Als student zorg je er binnen zo’n systeem wel voor dat je diploma op de éérste plaats komt te staan. En studenten die er binnen zo’n systeem voor kiezen om ‘dan maar niet te gaan studeren’, zouden die überhaupt de eindstreep wel gehaald hebben?