“Innovatie is in veel organisaties nauwelijks of slecht georganiseerd. Dan zie je dat verschillende organisatieonderdelen, onder het mom van “Innovatie is Creativiteit”, willekeurige dingen gaan doen en daardoor willekeurige en slechte resultaten boeken,” zegt Danny Mekić. Hij is een van de sprekers tijdens de collegereeks Strategisch Innoveren van Nyenrode Business Universiteit. Mekić adviseert 40 van de 100 grootste organisaties ter wereld op het gebied van innovatie en ontwikkelde een innovatieproces, Innovation Accelerator, dat in iedere organisatie tot succesvolle innovaties kan leiden.

“Er bestaan veel misverstanden over wat innovatie is. Innovatie is niet ‘zomaar’ iedere radicale vernieuwing, innovatie vereist dat op een nieuwe manier een probleem daadwerkelijk oplost wordt. Ook draait innovatie niet om technologie, zoals blockchain of kunstmatige intelligentie, maar is technologie slechts een middel voor innovatie en geen doel op zich.”

Bouwblokjes

“Innovation Accelerator, het innovatieproces dat ik in de loop der jaren heb ontwikkeld, lopen we tijdens het college stap-voor-stap door.” Deelnemers leren hoe je het proces moet aanpassen voor de eigen organisatie, wat waardevol is en hoe je het succesvol en op een risicomijdende manier kan implementeren. “Veel bedrijfsinnovators pakken een paar ‘bouwblokjes’ van succesvolle start-ups, bijvoorbeeld design thinking, scrum en agile, en proberen die losse bouwblokjes in een organisatie te implementeren in de hoop dat dat tot succesvolle en winstgevende innovatie leidt.” Dat werkt niet, merkt Mekić in de praktijk. “Wat je nodig hebt is een bewezen maar vooral geïntegreerde aanpak die ook werkt in grotere, complexere en bestaande organisaties. Met een paar naast elkaar gelegde startupbouwblokjes ben je er dan niet.”

Mekić gaat ook in op het principe ‘benefits first’. “In gemanifesteerde organisaties start innovatie vaak met een budget en daarna zoeken innovators een probleem voor een oplossing die ze willen implementeren, bijvoorbeeld blockchain of A.I. In mijn methode draai je het volledig om. Je begint zonder budget eerst met een groot probleem, stelt vast hoeveel het waard is om dat probleem op te lossen, en vervolgens zoek of bedenk je een oplossing die winstgevend kan zijn. Stel dat een organisatie een hoog ziekteverzuim heeft. Je gaat dan berekenen hoeveel je op termijn kunt besparen per procent dat je het verzuim omlaag brengt. Dan weet je hoeveel waarde je gaat creëren en dat is dan ook meteen het budget dat je kan besteden per opgelost procent ziekteverzuim. En als het niet lukt om meer waarde te creëren dan de kosten die je moet maken, dan betekent dat dat het probleem dat je probeert op te lossen niet groot genoeg is, of dat je op zoek moet gaan naar een betere, innovatievere oplossing.”

Samenwerken met andere partijen

“Innovatie komt echt tot leven wanneer je meerdere partijen in je keten weet te verbinden aan je innovatie-uitdaging en laat meewerken aan de oplossing.” Mekić geeft een voorbeeld uit de praktijk. “In een bepaalde stad was de drukte in het openbaar vervoer door de vele studenten een groot probleem geworden. Ik heb alle partijen, zoals de gemeente, vervoersbedrijven, de hogeschool en universiteit, samengebracht om te werken aan een oplossing. Die oplossing bleek het spreiden van de lestijden. Die begonnen voorheen zowel op de hogeschool als op de universiteit op het hele uur. De hogeschool besloot de lessen te laten starten op kwart-vóór, en de universiteit liet de colleges en werkgroepen beginnen om kwart-óver. Dat betekende bijna 50% minder studenten per bus, tram en trein op hetzelfde moment. Die oplossing hadden de stakeholders daarvoor individueel niet gevonden. De oplossing kwam toen ze bij elkaar werden gezet en een bewezen innovatieproces doorliepen. Doordat de voorheen extra ingezette bussen niet meer nodig waren, leverde deze oplossing ook nog eens veel geld op.”

Mekić noemt tijdens zijn college verschillende organisaties die innoveren goed aanpakken, zoals Schiphol. “Het is bijzonder hoe ze daar steeds datagedreven oplossingen hebben ontwikkeld, die met name voor passagiers, medewerkers en andere stakeholders een positieve impact hebben. Ook bespreek ik het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB), dat een lichtend innovatievoorbeeld is geworden binnen overheidsland. In korte tijd realiseerden ze meerdere nieuwe portalen, ketensamenwerkingen, een app en een robot die alle inkomende post sorteert op taal en onderwerp. Ook hun nieuwe website is een mooi voorbeeld van een succesvol innovatieproject, omdat deze specifiek is ontwikkeld om de druk op het callcenter te verlichten. De meest prangende vragen staan nu op de website. Ook dingen die mensen zelf kunnen doen, zoals een foto opvragen, staan nu op de website. Mensen hoeven daarvoor niet meer te bellen. En als mensen voor nieuwe onderwerpen beginnen te bellen, past de communicatieafdeling de content op de website aan en kan snel nieuwe functionaliteiten bouwen.”


Organisaties bestendiger


Ook de actualiteit komt ook aan bod. “Zelf ben ik groot fan van het scenario-denken. Er zijn tekenen dat er een recessie aan komt. Maar is jouw organisatie wel ‘toekomstproof’? Als je nu niet al voorsorteert op de volgende crisis, loop je de kans op een herhaling van zetten van tien jaar geleden, wat in kan houden dat bijvoorbeeld de directie de innovaties zal gaan beëindigen wanneer het financieel lastiger wordt.” Ook wil Mekić de deelnemers meegeven dat je innovaties kan gebruiken om een organisatie crisisbestendiger te maken. “Dus ga nu volop innoveren nu er nog budget voor is. En bedenk: innovatie op de juiste manier uitgevoerd is geen kostenpost, maar levert geld op. Anders doe je het verkeerd.”

Dit interview is afgenomen door de Nyenrode Universiteit in het kader van de collegereeks “Strategisch Innoveren” waar Danny gastdocent is.