Ze verhelpen niet de maandenlange wachtlijsten in het ziekenhuis, urenlange securityrijen op Schiphol, of de zoveelste uitgevallen les die op school uitvalt vanwege het docententekort waardoor ouders weer een middag vrij moeten nemen. Maar toch zijn ze volgens Sadik Cevik, de directeur van Gorillas, wél van toegevoegde waarde, duurzaam en innovatief. Hij doelt op de flitsbedrijven die de openbare ruimte vercommercialiseren door onrendabele fietskoeriers door de toch al overvolle binnenstad te laten fietsen voor mensen die willen videobellen in plaats van naar de supermarkt te gaan, en daarbij ook een spoor van overlast en ongelukken achterlaten. Daarom onderneemt de gemeente pogingen om hun overlast terug te dringen, waar de flitsbedrijven niet blij mee lijken te zijn.

Wat we in de flitsindustrie zien is techsolutionisme in actie, de uit Silicon Valley overgewaaide overtuiging dat technologie en startups alle problemen van de mensheid kunnen oplossen. Aanhangers menen dat het hoogst haalbare doel in het leven is om de kleinste inefficiënties op te sporen en te verhelpen door de samenleving met algoritmen te “optimaliseren”. Hun oplossing noemen ze vervolgens “innovatief” en “duurzaam”. Hoe aantrekkelijk een kwartiertje langer videobellen door een ander een half uur door de regen te laten fietsen ook mag klinken, innovatief of duurzaam is het niet. En het feit dat onze oude manier van leven voor flitsbezorgers geen omzet genereert, betekent ook niet dat het een manier van leven is die moet worden afgeschaft of dat overlast niet moet worden tegengegaan.

In plaats te klagen over maatregelen om overlast te beperken, kunnen flitsbezorgers beter overlast voorkomen. Gelukkig proberen ze dat ook. Flitsbezorgers Gorillas, Flink, Getir en Zapp hebben na kritiek op hun ‘darkstores’ een eerste versie van een gedragscode geïntroduceerd, die nog wel een hoog “voor de bühne”-gehalte heeft. Zo is afgesproken dat er “géén belofte meer gedaan wordt om boodschappen in 10 minuten te bezorgen”. Dat klopt, want inmiddels staat op de Gorillas-website: “bezorgd in enkele minuten”. Maar is dat echt zoveel langzamer dan “bezorgd in tien minuten”?

Ook bevat de gedragscode weinig afspraken om overlast door hun ‘riders’ te voorkomen, terwijl uit onderzoek van TeamAlert blijkt dat deze door rood rijden, rechts inhalen (met een mobieltje in de hand) en een op de drie zelfs al een ongeluk heeft meegemaakt. Opvallend is dat Gorillas, Flink en Zapp geen gepubliceerde klachtenprocedure hebben. Getir heeft dat wel (maar beperkt). Klagen over riders is sowieso een lastige bezigheid, want omdat de fietsen van de flitsbezorgers geen uniek kenmerk hebben, zoals een kenteken, is het onmogelijk te beschrijven over wie je het hebt (“een persoon op een paarse fiets”). In de gedragscode zou daarom ook afgesproken moeten worden dat alle vervoersmiddelen van riders een eenduidig kenteken krijgen, en dat een centraal en onafhankelijk “flitsloket” wordt geïntroduceerd waar de klachten over de vliegensvlugge fietstochtjes kunnen worden bezorgd.

Ten slotte mogen ook complimentjes worden gemaakt. Want laten we eerlijk zijn: wat ons in de zorg, op Schiphol en in het onderwijs niet lukt, lukt de flitskampioenen in de Amsterdamse binnenstad wèl: in een krappe arbeidsmarkt grote hoeveelheden gemotiveerde mensen mobiliseren met die binnen tien minuten klusjes opknappen om (klein) leed te verhelpen. Daardoor geïnspireerd stel ik voor om het techsolutionisme van flitsbedrijven tijdelijk ook aan het werk zetten op de plekken waar ze van nog veel grotere toegevoegde waarde zullen zijn: Gorillas in de zorg, Getir op Schiphol en Zapp in het onderwijs. Flink? Die staat voorlopig paraat om bij de volgende coronagolf binnen tien minuten coronatesten af te nemen en mag tot die tijd de Amsterdamse binnenstad blijven bedienen met koffiemelk en paprika’s, maar alleen als ze daarbij ook de pakketjes van PostNL, DHL, UPS, FedEx, DPD en GLS langsbrengen zodat die niet meer 50 keer per dag met een busje door dezelfde straten hoeven te rijden.

Naast dat ze zo de samenleving van enkele grote problemen verlossen, is een bijkomend voordeel dat ze actief bijdragen aan minder overlast en ongelukken in de stad, een betere luchtkwaliteit, ze ons nog veel meer tijd besparen en vermoedelijk eindelijk ook winstgevend zullen worden. Bovendien is het innovatief, duurzaam en van toegevoegde waarde. Gorillas, Flink, Zapp, Getir: gaan jullie de uitdaging aan? Ik ben benieuwd wie het snelst is: jullie hebben tien minuten.

Een versie van dit opiniestuk is vandaag gepubliceerd in Het Parool.