Wat deed u vorige week dinsdag een jaar geleden om acht uur ’s avonds? Op wie heeft u een oogje? Weet uw huidige partner dat? Hoe vaak hebt u het afgelopen jaar gelogen? Hoe vaak heeft u seks gehad, en weet u nog waar, wanneer en met wie? Dit zijn zomaar een paar vragen waar u geen, en minister Ronald Plasterk in de toekomst wèl antwoord op kan geven. Ook of u wel op hem stemt, en welke geheimen u voor de buitenwereld hebt, zullen in veel gevallen door hem achterhaald kunnen worden. De regering wil, tegen de beginselen van een democratische rechtsstaat in, alle burgers onder permanent digitaal toezicht plaatsen. Zonder betekenisvolle controle. De rechters staan machteloos.

Als u het surveillancedebat volgt, is de kans groot dat uw broek inmiddels is afgezakt. U weet dan ook dat u een stickertje op uw webcam moet plakken, omdat u anders te zien bent door collega’s van Barack Obama. U bent niet de enige die stiekem in de gaten wordt gehouden vanwege de vermeende jacht tegen terrorisme, want als we Edward Snowden mogen geloven worden ook bondskanselier Angela Merkel, de Europese Commissie en het Belgische staatsbedrijf Belgacom gezien als ‘targets’. Op die manier wordt maar liefst 1,6 procent van het totale wereldwijde internetverkeer afgeluisterd door de Amerikaanse NSA. Natuurlijk hebben deze doelwitten niks met terrorisme te maken.

Maar wat de Amerikanen doen gaat volgens minister Plasterk niet ver genoeg. De AIVD en MIVD moeten volgens hem via de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten — ook wel de Tapsterk-wet genoemd — niet alleen internettende verdachten, maar ál het internetverkeer dat Nederland passeert af kunnen luisteren en met één druk op de knop kunnen doorzoeken. In één klap criminaliseert hij in 17 miljoen Nederlanders, vele tientallen miljoenen buitenlanders en maakt hij Nederland onaantrekkelijk voor bedrijven die hun data en websites veilig bij ons onder willen brengen.

Met de ‘Tapsterk-wet’ brengt hij ook onze levens in gevaar. Want wat als de AIVD of MIVD gehackt worden en onze privélevens op straat komen te liggen? Vorige maand pleegden twee mannen zelfmoord nadat informatie over hun lidmaatschap op de overspelsite Ashley Madison gepubliceerd werd. Dat geeft ons alvast een denkrichting. Het was ironisch genoeg Snowden die aantoonde, door op 29-jarige leeftijd met een schijfje met staatsgeheimen op het vliegtuig te stappen, dat zo’n dreiging niet eens van buitenaf hoeft te komen. Niemand, zelfs de geheime diensten niet, kun je vertrouwen met toegang tot zo oneindig veel (privé)informatie.

We hebben dus alle reden om de inlichtingendiensten met een gezond wantrouwen tegemoet te treden. Temeer omdat Plasterk de magere toezichthouder CTIVD — slechts drie leden en zes onderzoekers — buitenspel houdt, door ze geen enkele bevoegdheid te geven om pernicieuze praktijken een halt toe te roepen, en door geen plek in te ruimen voor toetsing door een onafhankelijke rechter, waarmee zijn voorstel veel verder gaat dan de Amerikaanse praktijk. En dat terwijl we dankzij rapporten van de Commissie weten dat de geheime diensten niet altijd lieverdjes zijn, maar de wet stelselmatig overtreden.

Het is onbestaanbaar om in een democratische rechtstaat alle burgers onder permanente surveillance te plaatsen — het gaat de overheid zonder verdenking niks aan waar burgers zijn, wat zij doen en wat ze denken —, om een toezichthouder tandloos te houden en de rechter te passeren. Maar alles om terrorisme tegen te gaan, toch? Dat argument snijdt geen hout, want de daders van de grote aanslagen van het afgelopen decennium waren over het algemeen al bekend bij de veiligheidsdiensten. Verdachten mógen nu al onbeperkt digitaal en fysiek worden gevolgd. Niet een gebrek aan informatie, maar juist te veel (irrelevante) informatie zorgde er in deze gevallen voor dat de aanslagen niet voorkomen konden worden. De nieuwe bevoegdheden in de ‘Tapsterk-wet’ zijn niet nodig, niet wenselijk, gevaarlijk, in strijd met onze Grondwet, en zullen door een informatie-overload bij de diensten juist contract-productief werken.

Minister, blijf alstublieft bij de waarden die horen bij een democratische rechtstaat. Geef onafhankelijke rechters een plek, de CTIVD meer (onafhankelijke) leden, onderzoekers en dwingende bevoegdheden en de inlichtingendiensten meer personeel. Daar heeft de samenleving meer aan dan het creëren van een informatie-overload bij de veiligheidsdiensten door het opheffen van het grondrecht op privacy en eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer.