Hoe kun je als autoverzekeraar nog geld verdienen als zelfrijdende auto’s straks geen schade meer zullen veroorzaken? Het antwoord is simpel en eng: door zoveel mogelijk privé-informatie te verzamelen over je klanten. Google doet het al jaren met succes en de waarde van hun aandelen is alleen maar gestegen. ‘Data’ is de nieuwe olie.

Achmea probeerde het eind vorig jaar, maar pakte dat niet slim aan. Een stuiterende directeur vertelde in het Financieele Dagblad hoe leuk zijn Silicon Valley-reisje was. Bij Google heeft hij gezien hoe ze van privédata geld maken, en hij wilde het net zo gaan doen: korting geven aan klanten die thuis en in de auto een kastje installeren dat dag en nacht privéinformatie verzamelt en doorstuurt. Een heftige twitter-explosie zorgde ervoor dat dit orwelliaanse idee van tafel werd geveegd.

Vorige week kwam het idee van de Big Brother Verzekering terug. Het was niet Achmea maar de grootste vereniging van Nederland die nu een poging waagt: ANWB en het dochterbedrijf Unigarant. Enkele jaren geleden was de ANWB nog tegen rekeningrijden en de kilometerheffing omdat dat de privacy van de automobilist in gevaar zou brengen. Maar nu zijn ze getransformeerd tot een wolf in schaapskleren die het ‘datagraaien’ op een hele sympathieke manier weet te verkopen: wie kan nou tegen de “ANWB Veilig Rijden Autoverzekering” zijn, zoals ze hun orwelliaanse verzekering hebben gedoopt?

Met het vooruitzicht op 30% korting worden ANWB-leden nu gelokt om een spionagekastje te installeren in hun auto, dat dag en nacht informatie verzamelt: snelheid, hoe hard je optrekt en afremt maar ook je locatie. Alle data worden verzonden naar ANWB en langer dan 7 jaar opgeslagen in ruil voor een korting die ieder kwartaal wordt berekend aan de hand van je rijstijl. Hoe lang zou het duren voordat een hacker of geheime diensten toegang hebben gekregen? De nieuwe verzekering van ANWB maakt van privacy een voorrecht voor de rijken, in plaats van een grondrecht van iedereen. Maar privacy en beveiliging zijn niet de enige problemen van dit soort Big Brother-verzekeringen waar vermoedelijk steeds meer verzekeraars mee gaan komen.

Verzekeringen zijn gebouwd op solidariteit. Grote groepen mensen betalen iedere maand een klein bedrag, om grote schade voor zeldzame ongelukkigen te vergoeden. Fouten maken en pech hebben is menselijk. Maar met behulp van steeds goedkoper wordende technologieën proberen verzekeraars een soort ‘supermens’ te creëren die minimale risico’s loopt. Dat is een mens die in de auto langzaam optrekt, afremt en door de bocht gaat, nooit te hard, te zacht of te lang achter elkaar rijdt, nooit muziek afspeelt in de auto (want dan hoor je toeterende mede-verkeersdeelnemers niet) en nooit belt (ook niet handsfree, het leidt hoe dan ook af). Alleen die supermens krijgt korting, alle anderen betalen extra.

Dat begint nu in de auto, maar de mogelijkheden zijn onbeperkt. Als ook condooms uitgerust worden met computerchips — ik weet hoe bizar dat klinkt, maar een spionagekastje in de auto was 10 jaar geleden ook ondenkbaar — kun je die beter regelmatig gebruiken. Want doe je dat niet, dan bedrijf je de liefde waarschijnlijk onveilig en gaat de premie voor je zorgverzekering automatisch omhoog. Je hebt namelijk meer kans op soa’s en (ongewenste) zwangerschap. Gebruik je nooit de trap? Grotere kans op overgewicht en dus een hogere zorgpremie. Ren je juist te hárd de trap af? Ook dan krijg je een pushbericht van je verzekeraar of je het even wat rustiger aan wilt doen. En natuurlijk betaal je volgende maand een hogere zorgpremie want je gaat waarschijnlijk een keer vallen. Zo wordt fouten maken onmenselijk, en mensen die af en toe een fout maken of hun vrijheid niet willen opgeven betalen in de Big Brother-wereld, die niks meer met solidariteit tussen verschillende soorten mensen te maken heeft, de hoofdprijs.

Het is ook nog maar de vraag of de nieuwe verzekering van ANWB door de beugel kan, want 7 jaar iedere beweging van auto’s opslaan voor een autoverzekering is géén ‘noodzakelijke gegevensverwerking’. Voor het geven van korting aan de hand van iemands rijstijl, hoeft de ANWB helemáál geen locatieinformatie te op te slaan. Het kastje in de auto zou ook zelf kunnen berekenen hoe hard op een bepaalde weg gereden mag worden, en of iemand een roekeloze of voorzichtige rijder is. Het enige wat ANWB van dat kastje hoeft te ontvangen is een of meerdere rijstijlscores van 1 tot 100, op basis waarvan de korting kan worden bepaald. Toch heeft de vereniging ervoor gekozen om 7 jaar lang alle autoritjes op te slaan. Waarom willen ze in 2023 weten waar je vandaag, in 2016, reed en hoe hard? 

De nieuwe verzekering van ANWB lost geen enkel probleem op waar niet de privacyvriendelijke bonus/malus-regeling al voor zorgt, verzamelt onnodig privé-informatie, ondermijnt de solidariteit in onze samenleving en dwingt mensen 30% meer premie betalen als ze gehecht zijn aan hun vrijheid, privacy of niet gedwongen willen worden zich te gedragen als een onmenselijk supermens. En is daarom in deze vorm een ontzettend slecht idee.

Dit opiniestuk werd vandaag gepubliceerd in het Algemeen Dagblad.

PS. De Ironie: ANWB noemt dit product nu “ANWB Veilig Rijden”. Het is maar hoe je het inleveren van je privacy noemt, natuurlijk!